Skûtsje Historie uit de Oude Doos, Hoe it eartijds wie

De geschiedenis van het skûtsje de Immetje van mijn oer pake en Beppe en enkele foto’s van de Singelier,die vroeger van de familie Grondsma was Een Skûtsje werd gebouwd als vrachtschip voor de Friese wateren en er werd van alles mee vervoerd.
Bijvoorbeeld, zand,terp aarde,grint, bieten, turf, hout, dakpannen, steenkool enz.
Ook werden er vroeger al wedstrijden gezeild, dit was vnl. bedoeld om de opdrachtevers te laten zien welk schip het snelst was om de vracht te vervoeren. Na 1945 was het Skûtsje te klein om met het wegvervoer te kunnen concurreren, enkele van de oude schippers waaronder mijn Overgrootvader (Pake) Sipke van der Veen

De meeste schepen werden echter verkocht en omgebouwd tot woonark.
Zo verging het ook de “Singelier” die verdween naar Roermond totdat ze in 1998 werd herontdekt.
Ze werd in oude luister hersteld en wordt
nu gebruikt voor wedstrijdzeilen. dagtochten, bedrijven contactdagen, familiedagen enz
Het verschil tussen vroeger en nu is dat er vroege maar twee of drie personen nodig waren om met
een Skûtsje te kunnen zeilen, meestal de schipper met zijn vrouw en soms was er nog een knecht.
En als er geen wind was moesten vrouw of knecht het Skûtsje aan een lange lijn langs de waterkant
voorttrekken (Skûtsje jagen)
Tegenwoordig wordt een Skûtsje door ongeveer 12-14 bemanningsleden
bemand/vrouwt . Dit komt omdat er anno 2000 de maximale tuigage wordt gevoerd.

De “Singelier” heeft een (groot) zeil van 115 vierkante meter en een fok van van 60 vierkante meter.
De woonruimte “roef” in een skûtsje was maar klein,een beken Fries spreekwoord is dan ook,
Wha’t earst yn de roef komt hat käns fan plak! wat wil zeggen wie eerst binnen komt heeft kans
op een zitplaats

Hieronder ziet u het Skûtsje de “Immetje” van mijn overgrootouders Sipke van der Veen en
Jantsje van der Veen -Schaper.
Zij werden door ons  voor het gemak Pake en Beppe Schip genoemd.
Zo konden we de Pake’s en Beppe’s die allemaal in Staveren woonden uit elkaar houden.
Mijn Beppe, hun oudste dochter Immetje woonde met het gezin op het Station.
De Pake en Beppe van mijn vaders kant, woonden op het Hellingpad en heten dan ook Pake en
Beppe Hellingpad

Voor het station in Staveren                                onderweg naar de gasten

Hieronder ziet u de “Immetje” met een opbouw.Deze opbouw was speciaal gemaakt om met gasten
te kunnen zeilen. Mijn overgrootvader Sipke van der Veen begon al in 1952 met gasten te varen.
Hij was de eerste die dat met zijn Skûtsje deed.De gasten waren voornamelijk dokters met hun gezin,
of advocaten, mensen die”het konden betalen” om op vakantie te gaan.In het ruim konden zes ledikanten
staan, daarop kwamen als matras strozakken te liggen en er werden zelf wastafels geplaatst want het moest
wel comfortabel zijn voor de gasten.Ze zeilden dan Friesland door en de plaatsjes Eernewoude en Grou
werden vaak aangedaan.Ook de prinsentuin in Leeuwarden werd vaak met een bezoekje vereerd.
Beppe Jantsje moest in het kleine roefje eten koken voor de gasten en ze vond het maar niks dat tijdens het
bereiden van het ontbijt, wat bestond uit gebakken eieren met spek haar hele roef stonk!Ook was het in het
kleine roefje snel benauwd wat het eten koken er ook niet plezieriger op maakte.Zij was dan ook blij toen
ze een “echt huis” aan de wal kregen.
Pake Sipke kon echter maar moeilijk wennen en sliep zolang zijn” Immetje” nog niet verkocht was nog
regelmatig aan boord. Tegenwoordig bivakkeer ik, hun oerpake en beppesizzer tijdens de vakantie ook in de
roef van de Singelier en die is ook nog groter dan die op de Immetje was, maar het verlangen naar gemak van
een huis van Beppe Schip kan ik met goed voorstellen

Immetje met opbouw                       Aardappel schillen voor de gasten

De Immetje heeft ook meegedaan aan SKS wedstrijden

De mast die op de “Immetje” stond was afkomstig van een Blazer die in de
scheepsramp van 1886 bij Peasens-Moddergat was vergaan.
Deze mast heeft zeker nog tot 1985 op de “Immetje” gestaan.

Onderstaand krantenartikel werd ons toegezonden door Tjeerdo Wieberdink.
Hij was eigenaar van de “Immetje” van 1976-1985Hij had het schip gekocht van Nico
Eisenloefel.Frans Eisenloefel, de vader van Nico had de “Immetje” die de naam
“de Vier Gebroeders” had gekregen in 1965 gekocht van Henrik Ofeigssen uit Amsterdam,
die het schip op 1 November 1963 tijdens een openbare verkoping voor Fl 5509.- had gekocht.
Op 1 April werd in Staveren het merk 199B Sneek op het achterschip aangebracht.

Tonnage: 29.924 m3
Nummer:S.103
Lengte: 15.38 mtr
Breedte: 335 mtr
Tonnage: 29.924 m3

Op twee oktober 1933 liet Pake Sipke de 2e meeting verrichten en kreeg het schip de naam
“Immetje
Nummer: L2503N
Lengte: 1538 mtr
Breedte: 335 mtr
Tonnage: 29.924 m3

Op 1 April werd in Staveren het merk 199B Sneek op het achterschip aangebracht.Op de meetbrief
van 10 mei 1979 is de “Immetje” in opdracht van Tjeerdo Wieberdink opnieuw gemeten,
Nummer:A2509N
Lengte: 15.45 mtr
Breedte: 356
Tonnage:15.37 m3
Vaargebied: B,c en D

Met dank aan Tjeerdo Wieberdink voor de toegezonden informatie

Onlangs kreeg ik nog de volgende informatie per email van Dolly Vos toegestuurd;
Bij toeval kwam ik al surfend jullie website tegen met daarin de geschiedenis van het Immetje.
Een mij wel heel bekend schip… Destijds hebben wij (mijn ex-echtgenoot A.M. Haffert en ik)
het schip gekocht van de heer Wieberdink.
De nieuwe thuishaven werd Hellevoetsluis. Dat moet geweest zijn in 1984 of 1985,
(dat weet ik niet zo precies meer, het is alweer even geleden),
twee jaar later hebben we het schip verkocht aan de huidige eigenaar Chris van ’t Hof.
De oude mast heeft tot dus zeker tot die tijd op het schipgestaan, Chris heeft hem destijds
vervangen dus dat moet na 1987 zijn geweest.
Dit ter complementering van de geschiedenis.
Inmiddels hebben Chris en Henny van ’t Hof in 2012 het roer van de Immetje overgedragen aan
de fam Schotanus die ook met gasten zeilen.

Het is toch wel bijzonder dat zoveel jaren later, ik als oerpake en beppe sizzer met Hendrik en onze
Singelier zwervend over de Friese meren IJselmeer,randmeren en ’t wad. Regelmatig de Immetje
langzij hebben.
De Immetje anno 2000 van de huidige eigenaren Chris en Henny van’t Hof heeft tegenwoordig een veel
grotere roef dan de Singelier ! Henny zorgt zo nu en dan net als Beppe schip destijds deed,
in een modernere Immetje als vroeger, ook voor betalende gasten

Immetje                                                            Immetje op de Singelier en de Immetje langzij in Voldendam

Immetje                                                                                    Singelier

Geschiedenis Singelier

Hieronder enkele foto’s van de familie Grondsma die vroeger op de Singelier hebben gewoond
Deze heette toen de Morgenster

1                                                            2                                                                              3

1 *  Drie dochters: Rommie, Klaasje en Anneke Grondsma
2 *  Achterdek van ‘de Morgenster’ aan de Singel te Harlingen 1935
3 *  De Singelier die toen de naam Morgenster had, aan de Singel in Harlingen 1929
Bauke en Romkje Grondsma- van Brug, dochter Rommie met vriendin Gijsje en twee schippersvrienden

Twee van de zusters Grondsma op hun vroegere skûtsje